هیسترکتومی یا جراحی برداشتن رحم یکی از شایعترین روشهای جراحی در زنان است که به دلایل مختلف پزشکی انجام میشود. این عمل میتواند شامل برداشتن کامل یا جزئی رحم باشد و در برخی موارد، تخمدانها و لولههای فالوپ نیز ممکن است برداشته شوند. در این مقاله به بررسی دلایل رایج برای انجام هیسترکتومی، انواع این جراحی و نکات مرتبط با آن میپردازیم.
بیشتر بخوانید: واژینوپلاستی در تهران : هزینه ها فواید و شرایط لازم
هیسترکتومی چیست؟
هیسترکتومی به معنای برداشتن رحم از بدن است. پس از این جراحی، فرد دیگر نمیتواند باردار شود و قاعدگی نیز متوقف میشود. این جراحی میتواند به صورت لاپاراسکوپی، از طریق شکم یا از طریق واژن انجام شود، که انتخاب روش به شرایط بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد.
دلایل رایج برای نیاز به هیسترکتومی
- فیبروم رحم
فیبرومها تومورهای غیرسرطانی هستند که در عضلات رحم رشد میکنند. اگر فیبرومها باعث علائمی مانند خونریزی شدید، درد لگن، یا فشار بر اندامهای اطراف شوند و با درمانهای دیگر کنترل نشوند، ممکن است هیسترکتومی توصیه شود.
- اندومتریوز
اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت داخلی رحم (اندومتر) در خارج از رحم رشد میکند و میتواند باعث درد شدید، خونریزی غیرطبیعی و مشکلات باروری شود. اگر درمانهای دارویی یا جراحیهای کمتر تهاجمی موثر نباشند، هیسترکتومی میتواند گزینهای برای تسکین علائم باشد.
- خونریزی غیرطبیعی یا شدید رحم
برخی زنان دچار خونریزیهای قاعدگی شدید یا نامنظم میشوند که زندگی روزمره آنها را مختل میکند. اگر این مشکل به درمانهای دیگر مانند داروها یا روشهای کمتر تهاجمی پاسخ ندهد، هیسترکتومی ممکن است به عنوان درمان نهایی در نظر گرفته شود.
- افتادگی رحم
افتادگی رحم زمانی رخ میدهد که رحم از موقعیت طبیعی خود پایین بیاید و به داخل واژن فشار وارد کند. این مشکل معمولاً در زنانی که زایمانهای متعدد داشتهاند یا در سنین بالاتر دیده میشود و میتواند باعث درد، بیاختیاری ادرار و ناراحتی شود. در موارد شدید، هیسترکتومی راهحل مناسبی است.
- سرطان رحم، دهانه رحم یا تخمدانها
یکی از مهمترین دلایل انجام هیسترکتومی، تشخیص سرطان رحم، دهانه رحم یا تخمدانها است. در این موارد، هیسترکتومی به عنوان بخشی از درمان برای حذف بافت سرطانی و جلوگیری از گسترش بیماری انجام میشود.
- آدنومیوز
آدنومیوز وضعیتی است که در آن بافت داخلی رحم (اندومتر) به دیوارههای عضلانی رحم نفوذ میکند و باعث درد شدید، خونریزی سنگین و بزرگ شدن رحم میشود. اگر درمانهای دیگر موثر نباشند، هیسترکتومی میتواند تسکیندهنده باشد.
- عفونتهای شدید لگنی
عفونتهای شدید لگنی، مانند آبسههای رحمی یا التهاب شدید ناشی از بیماریهای عفونی، ممکن است در صورت عدم پاسخ به درمانهای آنتیبیوتیکی نیاز به جراحی هیسترکتومی داشته باشند.
- پارگی رحم یا خونریزی شدید پس از زایمان
در موارد نادر، پس از زایمان ممکن است رحم دچار پارگی یا خونریزی شدید شود که زندگی بیمار را تهدید میکند. در این شرایط اورژانسی، هیسترکتومی به منظور نجات جان بیمار انجام میشود.
بیشتر بخوانید: کربوکسی تراپی واژن؛ راهی برای جوان سازی و رفع مشکلات پوستی
انواع هیسترکتومی
- هیسترکتومی کامل: شامل برداشتن کل رحم و دهانه رحم است.
- هیسترکتومی جزئی: تنها قسمت بالایی رحم برداشته میشود و دهانه رحم باقی میماند.
- هیسترکتومی رادیکال: علاوه بر رحم و دهانه رحم، بافتهای اطراف و در برخی موارد غدد لنفاوی نیز برداشته میشوند. این نوع جراحی معمولاً برای درمان سرطان انجام میشود.
آیا هیسترکتومی همیشه ضروری است؟
هیسترکتومی تنها زمانی توصیه میشود که سایر روشهای درمانی موثر نباشند یا شرایط پزشکی بیمار به گونهای باشد که این جراحی ضروری باشد. بسیاری از مشکلاتی که به هیسترکتومی منجر میشوند، ممکن است با روشهای کمتر تهاجمی مانند داروها، ابلیشن آندومتر یا جراحیهای لاپاراسکوپی قابل درمان باشند.
عوارض و پیامدهای هیسترکتومی
عوارض کوتاهمدت:
- درد و ناراحتی پس از جراحی
- عفونت
- خونریزی
عوارض بلندمدت:
- ناتوانی در بارداری
- تغییرات هورمونی در صورت برداشتن تخمدانها
- احتمال کاهش میل جنسی یا خشکی واژن
مراقبتهای پس از هیسترکتومی
- استراحت کافی برای بهبودی
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- اجتناب از فعالیتهای سنگین تا چند هفته پس از جراحی
- مراجعه منظم به پزشک برای ارزیابی وضعیت بهبودی
بیشتر بخوانید: آنچه باید قبل و بعد از جراحی لاپاراسکوپی بدانید
جمعبندی
هیسترکتومی یکی از جراحیهای حیاتی است که برای درمان مشکلات جدی رحم انجام میشود. این جراحی میتواند راهحلی موثر برای بهبود کیفیت زندگی بیمار باشد، اما تصمیمگیری در مورد آن باید با دقت و مشورت پزشک صورت گیرد. در صورتی که با مشکلاتی مانند خونریزی شدید، درد لگن یا سایر شرایط ذکر شده مواجه هستید، مراجعه به یک متخصص زنان برای بررسی گزینههای درمانی ضروری است.